Ung thư dạ dày, ung thư đại tràng là 2 trong 5 loại ung thư phổ biến tại Việt Nam. Việc phát hiện sớm có ý nghĩa lớn, quyết định hiệu quả điều trị.

Ngày 24/9, BVĐK Tâm Anh phối hợp với Đài Truyền hình Vĩnh Long tổ chức chương trình tư vấn về chủ đề “Nội soi Tiêu hóa an toàn, không đau & các kỹ thuật Phẫu thuật nội soi – Tiêu chuẩn vàng Chẩn đoán bệnh Tiêu hóa, K tiêu hóa”.

Chương trình có sự tham gia của các chuyên gia BVĐK Tâm Anh Hà Nội: TTƯT.PGS.TS Triệu Triều Dương, Giám đốc chuyên môn Ngoại khoa; TTƯT.TS.BS Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Tiêu hóa; ThS.BSNT Đào Trần Tiến, Phó khoa Tiêu hóa.

Ba chuyên gia tư vấn sức khỏe trong chương trình. Ảnh BVĐK Tâm Anh

Nội soi tầm soát và điều trị ung thư

Các ca bệnh ung thư đường tiêu hóa ở Việt Nam xuất hiện ngày càng nhiều hơn. Điều này có thể liên quan đến việc bệnh nhân K được phát hiện sớm hơn. Hiện tại các phương pháp điều trị cả nội và ngoại khoa được ứng dụng rộng rãi nên hiệu quả điều trị ung thư nói chung và tiêu hóa nói riêng đều tốt.

TTƯT.PGS.TS.BS Triệu Triều Dương nhận định, từ năm 2000 trở lại đây, tỷ lệ bệnh nhân sống 5 năm sau phẫu thuật hoặc sống không bệnh đều tăng cao. Cụ thể, có những bệnh lý trước đây tỷ lệ sống 5 năm sau phẫu thuật chỉ đạt 45-50% thì nay đạt 80-85%. Đó là dấu hiệu đáng mừng, vì ý thức bảo vệ, quan tâm bệnh tật cũng như kỹ thuật điều trị đã có bước phát triển tốt. Trong đó, nội soi tiêu hóa được xem là tiêu chuẩn vàng giúp phát hiện và điều trị K tiêu hóa.

TTƯT.PGS.TS Triệu Triều Dương chia sẻ trong chương trình. Ảnh BVĐK Tâm Anh

Năm 2020, thống kê của Globocan cho thấy tỷ lệ mắc ung thư dạ dày là 9,8% và ung thư đại trực tràng là 9% trong tổng số 182.563 ca mắc ung thư tại Việt Nam. Ung thư đường tiêu hóa có tỷ lệ mắc cao chỉ sau ung thư gan và phổi ở nam giới và ung thư vú, ung thư phổi ở nữ giới.

Loại ung thư hay gặp nhất ở đường tiêu hóa là ung thư dạ dày. Bệnh thường tiến triển từ viêm teo, dị sản ruột, loạn sản thành ung thư sớm, ung thư tiến triển. Bệnh có quãng thời gian dài tiến triển, bắt nguồn từ những tổn thương nhỏ chỉ 1-2 mm.

TTƯT.TS.BS Vũ Trường Khanh nhấn mạnh, máy nội soi hiện nay có độ nét cao và khả năng phóng đại hàng trăm lần so với bình thường, giúp bác sĩ nhìn rõ cấu trúc bề mặt niêm mạc. Những tổn thương nhỏ nghi ngờ trong quá trình nội soi được bác sĩ lấy mẫu bệnh phẩm, sinh thiết giải phẫu để biết bệnh ở giai đoạn nào, từ đó có hướng điều trị hiệu quả.

Không chỉ phát hiện sớm, nội soi tiêu hóa còn cho bác sĩ xác định quãng thời gian an toàn mà người bệnh nên tái khám, tránh phải nội soi quá nhiều. Có trường hợp nền dạ dày cần nội soi lại sau 6 tháng hoặc một năm nhưng cũng có trường hợp cho phép vài năm người bệnh mới cần tái khám.

Cũng theo bác sĩ Khanh, đối với đại tràng, ung thư không xuất hiện ngay mà thường bắt đầu từ những polyp. Khi nội soi, bác sĩ sẽ dựa vào số lượng và kích thước của polyp để đưa ra chỉ định cắt bỏ hoặc theo dõi thêm. Nếu tình trạng bệnh nhân tốt, có thể 5 năm sau mới cần nội soi lại.

Bác sĩ Khanh chia sẻ về kỹ thuật nội soi đường tiêu hóa.

ThS.BSNT Đào Trần Tiến chia sẻ trong chương trình, những bệnh nhân có tuổi, loét dạ dày, có nhiễm khuẩn H.P nên nội soi để xác định mức độ loét hoặc phân biệt với ung thư dạ dày thể loét. Nội soi xác định hiệu quả của quá trình điều trị, biết được tổn thương đã được cải thiện hay chưa.

Bên cạnh vai trò chẩn đoán, nội soi có thể can thiệp điều trị cấp cứu xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày, giãn vỡ tĩnh mạch thực quản. Trong đó, giãn vỡ tĩnh mạch là bệnh phức tạp, khó điều trị, cần chuyên môn và kinh nghiệm của bác sĩ.

Đối với điều trị ung thư giai đoạn sớm, trước đây khi phát hiện sớm chỉ có thể phẫu thuật thì nay các bác sĩ sẽ nội soi để cắt hớt, cắt tách tất cả tế bào ung thư (ứng dụng cắt polyp). Ngoài ra, nội soi qua đường miệng còn có vai trò trong điều trị lấy sỏi mật hay bệnh lý về tụy.

Bác sĩ Đào Trần Tiến nói về việc điều trị ung thư bằng phương pháp nội soi.

Nội soi an toàn, không đau, không lây nhiễm

Nhật Bản và Hàn Quốc là hai quốc gia có tỷ lệ ung thư dạ dày cao thường khuyến cáo người dân tầm soát ở tuổi 40. Theo TS.BS Vũ Trường Khanh, Việt Nam chưa có tỷ lệ ca bệnh cao như vậy nhưng người dân cũng nên khám tầm soát ở độ tuổi 40-45 trở lên. Vậy xét nghiệm máu có thể phát hiện ung thư dạ dày không?

Hiện nay những xét nghiệm như định lượng Pepsinogen chỉ có ý nghĩa cộng đồng hay chỉ số CA 72-4 nếu tăng thì ung thư dạ dày đã ở giai đoạn muộn. Do đó, đối với từng cá thể, người bệnh nên nội soi để phát hiện tổn thương sớm và đánh giá toàn diện niêm mạc dạ dày, đại tràng. Một người không có viêm teo và dị sản ruột thì gần như ung thư dạ dày hiếm xảy ra, sau nhiều năm mới phải soi lại.

Khi nội soi, kỹ thuật viên sẽ tiến hành bơm hơi vào dạ dày hoặc đại tràng thông qua một ống mềm với mục đích làm căng phẳng các nếp gấp niêm mạc, giúp việc quan sát dễ hơn. Đặc biệt là soi đại tràng, ống soi hơn một mét, khi bơm hơi căng sẽ khiến người bệnh khó chịu, buồn nôn và có những phản xạ khiến bác sĩ khó khăn khi chẩn đoán.

Phương pháp nội soi gây mê ra đời là một cải tiến, giúp người bệnh giảm cảm giác khó chịu, bác sĩ không bỏ sót tổn thương. Bác sĩ Khanh cho biết nếu chỉ tìm những tổn thương có sẵn mà không nhìn toàn cảnh trên niêm mạc dạ dày sẽ bỏ lỡ thời cơ phát hiện bệnh cũng như khiến bệnh nhân phải nội soi nhiều lần. Gây mê khi nội soi không nguy hiểm vì có sự kiểm soát của bác sĩ. Bệnh nhân chỉ được gây mê nông, dừng nội soi sẽ tỉnh táo hoàn toàn.

Thêm một vấn đề mà nhiều người quan tâm là không đảm bảo khử khuẩn tốt sẽ xảy ra tình trạng lây nhiễm từ người này sang người khác như viêm gan virus hoặc vi khuẩn H.P khi nội soi. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, các thiết bị được làm sạch theo quy trình đạt chuẩn quốc tế, đưa vào khử khuẩn tự động và bảo quản suốt 72 giờ. Vì thế, người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm khi nội soi chẩn đoán và điều trị tại đây.

Vân Anh