Trong điều kiện nền kinh tế có nhiều khó khăn thì việc khoan sức cho doanh nghiệp cũng là giải pháp nuôi dưỡng nguồn thu, giúp cho người sản xuất, kinh doanh vượt qua thời kỳ khó khăn này. Việc giãn, giảm, hoãn thuế theo Nghị quyết 13 của Chính phủ là cơ hội để giúp doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh giảm giá bán, tăng tiêu thụ, bởi tồn kho đang là điểm nghẽn lớn của thị trường hiện nay.

Tổng thu ngân sách nhà nước tỉnh Vĩnh Long 10 tháng qua đạt 2.067 tỷ đồng, bằng 86% dự toán năm và tăng 4,6% so với cùng kỳ năm trước. Song, tổng chi ngân sách của tỉnh cùng thời điểm này lên đến hơn 3.035 tỷ đồng, cho dù mới đạt gần 78% dự toán năm. Việc thu ngân sách đạt thấp hơn chi sẽ làm cho địa phương rất khó khăn về cân đối, buộc phải cắt giảm đầu tư và chi tiêu. Tỷ lệ bội chi cao còn là yếu tố tiềm ẩn của lạm phát, gây bất ổn kinh tế vĩ mô trong thời gian tới.

Điều này cho thấy một thực tế là trong năm nay số lượng doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động tăng cao. Còn số lượng doanh nghiệp hoạt động cầm chừng có doanh thu thấp dẫn đến không phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp cũng nhiều. Do vậy, để động viên doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vượt qua khó khăn, Quốc hội có nghị quyết số 29 ban hành một số chính sách thuế nhằm tháo gỡ khó khăn cho tổ chức và cá nhân. Chính phủ cũng có nghị quyết số 13về một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ thị trường. Tại Vĩnh Long, đến nay đã có gần 8.500 doanh nghiệp và cá nhân đã được hoãn, giảm, miễn hàng trăm tỷ đồng tiền thuế các loại.

Việc hoãn, giảm, miễn thuế chính là nhằm khoan sức dân. Qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất kinh doanh nhằmthực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội. Đây cũng nhằm từng bước thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, một nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ để bảo đảm thực hiện đạt mức cao nhất các chỉ tiêu phát triển kinh tế – xã hội năm 2012 đã đề ra. Trong các chính sách hoãn, giảm, miễn thuế đáng chú ý là việc ngành thuế đã gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng 9 tháng, kể từ tháng 4 năm 2012. Đối tượng hưởng chính sách này là các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động trong lĩnh vực sản xuất, gia công, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, dệt may, da giày, linh kiện điện tử, xây dựng các công trình hạ tầng kinh tế – xã hội. Như tại công ty TNHH Mười Tâm, việc hoãn nộp thuế giá trị gia tăng cộng với lãi suất ngân hàng giảm giúp doanh nghiệp đầu tư thêm máy cắt sắt 13 li trị giá hàng trăm triệu đồng, rẻ hơn nhiều so với trước.

Hầu hết các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh nhận định rằng tuy năm nay giá cả nguyên liệu ít biến động tăng nhưng chi phí đầu vào của họ vẫn cứ tăng lên. Đó là do sự điều chỉnh tăng giá điện hồi đầu năm, chi phí nhân công lao động cũng tăng và sự biến động liên tục của giá xăng dầu khiến cho chi phí tăng hơn so với dự kiến. Ngoài ra còn phải kể đến việc địa phương điều chỉnh lại giá cho thuê đất theo hướng tăng hơn nhiều lần. Nhận thấy trở ngại này, nghị quyết 13 của Chính phủ đã quyết giảm 50% tiền thuê đất phải nộp của năm 2012 đối với một số tổ chức kinh tế cho doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ đang được Nhà nước cho thuê đất mà năm 2012 phải xác định đơn giá thuê đất theo quy định tại Nghị định số 121của Chính phủ về về thu tiền thuê đất, thuê mặt nước. Ở công ty cổ phần đầu tư xây dựng Cửu Long, đơn vị hiện đang thuê 11 ngàn m² đất tại phường 9, thành phố Vĩnh Long, việc giảm 50% tiền thuê đất trong năm nay giúp doanh nghiệp tiết kiệm được hơn 1 tỷ đồng. 

Tuy nhiên, chính sách gia hạn 9 tháng đối với thuế thu nhập doanh nghiệp từ năm 2011 trở về trước mà chưa nộp vào ngân sách nhà nước của doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động; gia hạn tối đa 12 tháng thời hạn nộp tiền sử dụng đất đối với các chủ đầu tư dự án có khó khăn về tài chính; giảm 30% thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp năm 2012 đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa thì số doanh nghiệp được hưởng không nhiều hoặc số tiền thuế được giảm không đáng kể. Như ở Công ty TNHH Quốc Thảo, doanh nghiệp mua bán, sản xuất chế biến hàng nông sản xuất khẩu, dù thuận lợi với các mặt hàng ít cạnh tranh, lại được hưởng thuế suất GTGT 0% nhưng vẫn không phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp. Nguyên nhân là do chi phí  năm nay tăng hơn nhiều so với năm trước, nhất là chi phí lãi vay và chi phí quản lý. Hiệu quả duy nhất là công ty duy trì và giữ thu nhập ổn định cho gần 300 lao động. 

Không chỉ giãn, giảm, miễn thuế cho các doanh nghiệp, chính phủ còn thực hiện việc miễn thuế khoán giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân, thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2012 đối với cá nhân, hộ kinh doanh nhà trọ, phòng trọ cho thuê đối với công nhân, người lao động, sinh viên, học sinh; hộ, cá nhân chăm sóc trông giữ trẻ; hộ, cá nhân, tổ chức cung ứng suất ăn ca cho công nhân với điều kiện giữ ổn định mức giá cho thuê phòng trọ, nhà trọ, giá trông giữ trẻ và giá cung ứng suất ăn ca như cuối năm 2011. Để duy trì được mức giá ổn định như hồi năm trước, các doanh nghiệp, hộ kinh doanh phải tiết giảm nhiều chi phí. Ngoài ra, cũng cần sự chia sẻ của các đối tác khác để bình ổn giá. Để có được mỗi suất ăn giá chỉ 11.300 đồng, chưa thuế GTGT, DNTN Huy Hưng, nhà cung cấp suất ăn công nghiệp cho 9 ngàn công nhân nhận được nhiều từ sự hợp tác của Công ty TNHH Tỷ Xuân.

Như vậy 2012 là năm mà doanh nghiệp được hưởng nhiều chính sách thuế nhằm tạo nguồn động viên cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh cá thể và cá nhân có thu nhập vượt qua giai đoạn kinh tế khó khăn. Tuy nhiên, thị trường vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm chưa được giải quyết. Đó là chỉ số hàng tồn kho cao trái ngược với chi phí đầu vào là nguyên nhiên liệu và giá nhân công tăng. Điều này làm cho sức chống đỡ của doanh nghiệp ngày càng yếu ớt. Từ đó dẫn đến các khoản nợ vay quá hạn tại các ngân hàng tăng lên. Cùng lúc đó là việc phát sinh nợ thuế quá hạn gia tăng. Chỉ riêng tỉnh Vĩnh Long, nợ thuế hiện nay gần 300 tỷ đồng, trong đó khu vực kinh tế công thương nghiệp ngoài quốc doanh chiếm tỷ lệ 64%.

Việc giãn, giảm và miễn các sắc thuế là một trong những giải pháp để nuôi dưỡng và phát triển nguồn thu cho tương lai. Tuy nhiên, điều này cũng làm hụt thu cho ngân sách tỉnh Vĩnh Long 6% so với dự toán mà TW giao cho địa phương. Rõ ràng để hoàn thành mục tiêu thu ngân sách năm 2012 sẽ không phải là điều dễ. Trong khi đây lại là tiền đề để xây dựng dự toán thu ngân sách nhà nước năm 2013. Dù vậy, trong bối cảnh sản xuất còn nhiều khó khăn, các sản phẩm nông nghiệp còn nhiều bấp bênh thì việc giãn, miễn, giảm thuế có tác dụng khuyến khích lớn cho doanh nghiệp tái đầu tư, tái cấu trúc sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh, v.v… để xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh hiệu quả hơn trong năm tới.

Quốc Dũng