Mỗi mùa dâu Hạ Châu đến, chúng tôi lại có dịp về thăm quê hương Phong Điền, thành phố Cần Thơ, một vùng quê vốn rất nổi tiếng với loại cây ăn trái này. Nhiều người nói cũng bởi dâu Hạ Châu ngon nên người trồng dâu mới khấm khá. Thật vậy, khi về đây chúng ta sẽ cảm nhận được sự sung túc của bà con nơi đây nhất là những người có vườn dâu Hạ Châu đặc sản.

“Nhờ trồng dâu mà gia đình khấm khá”. Đó là câu nói cửa miệng của nhiều bà con ở đây khi được hỏi về hiệu quả của cây dâu Hạ Châu. Gia đình ông Nguyễn Văn Bảy ở ấp Nhơn Bình, xã Nhơn Ái cũng nói về mình như vậy. Có thâm niên trồng dâu Hạ Châu trên 15 năm nay, ông rất hài lòng với giống dâu này.

Ông còn nhớ rất rõ, hơn 20 năm trước, tài sản ra riêng chỉ có 2 công ruộng, lúc đó phong trào chuyển đổi cây trồng chưa mạnh mẽ nên cứ làm ruộng suốt. Gia đình có 5 – 6 nhân khẩu với 2 công ruộng thì không thể tính đến chuyện khá hơn vậy là ông quyết định bán ruộng chuyển nghề.

Một chiếc ghe trị giá  200 ngàn đồng, lúc đó cũng không phải là chiếc ghe mới và đủ lớn để ông phát triển sự nghiệp. Ghe chỉ 7 tấn. Không có nhiều vốn liếng, gia đình chọn nghề buôn bán lúa gạo. Ông đi buôn khắp các tỉnh miền Tây, lên đến tận TP HCM. Thế là chỉ vài năm sau, ông mua được ghe lớn 25 tấn và mua được đất đai trở lại.

Trong lúc phong trào trồng cam mật ở Phong Điền nói riêng và của Cần Thơ nói chung đang ở đỉnh cao, thì việc ông Bảy lựa chọn canh tác cây dâu Hạ Châu cũng là sự tình cờ. Khi ấy, ở đây chưa có nhiều người trồng dâu, riêng dâu Hạ Châu lại càng hiếm hơn. Do vậy về kỹ thuật canh tác cây dâu từ khi còn nhỏ đến khi cho trái, với ông Bảy đều nhờ vào sự cần cù, chịu khó và kinh nghiệm bản thân là chính. Những năm đầu cây còn nhỏ, trái ít, nhờ bán được giá nên có lãi cao. Càng về sau, cây càng lớn, năng suất càng tăng, cộng với việc áp dụng đúng các tiến bộ của KHKT nên chất lượng trái cũng tăng, giá cả vẫn ổn định, nhờ vậy lợi nhuận tăng nhiều.

Năm vừa qua, với 350 gốc dâu tại đây, ông Bảy thu hoạch trên 14 tấn trái, với giá bán 11 ngàn đồng/kg, gia đình ông thu lãi trên 120 triệu đồng. Năm nay, sản lượng ông ước đạt trên 15 tấn, giá 13.000 đồng/kg, hứa hẹn một năm trúng mùa trúng giá cho gia đình ông.

Ông Bảy chia sẻ thêm, trồng dâu Hạ Châu có lợi thế là mùa vụ của chúng không trùng với các giống dâu khác nên bán có giá khá cao. Cứ khoảng tháng 3 đến tháng 5 âm lịch thì mùa dâu bòn bon, hay dâu xanh Gia Bảo,…khi vừa dứt mùa của các loại dâu này thì bắt đầu mùa dâu Hạ Châu, nhờ vậy mà nhà vườn mới phấn khởi canh tác. Tuy vậy, mấy năm gần đây, diện tích tăng khá nhanh.

Nếu năm 2004 toàn huyện Phong Điền mới chỉ vài ha, thì nay đã có gần 500 ha, nhiều nhất là xã Nhơn Ái với 226 ha, kế đến là Thị trấn Phong Điền. Năng suất trung bình từ 15 đến 20 tấn/ha, tính ra mỗi năm Phong Điền cung cấp cho thị trường gần 10 ngàn tấn trái dâu Hạ Châu. Sản lượng khá lớn. Có năm bà con trúng mùa sản lượng còn cao hơn, nhưng kèm theo đó là giá giảm. Do vậy, nhiều nhà vườn mạnh dạn nghĩ đến việc áp dụng kỹ thuật xử lý dâu ra hoa theo ý muốn.

Tuy kỹ thuật này phức tạp đối với nhà vườn, nhưng với sự hỗ trợ đắc lực của các cán bộ kỹ thuật ngành nông nghiệp địa phương, nên kỹ thuật này sau đó cũng thành công. Và giờ đây, dâu Hạ Châu ở Phong Điền nói chung và xã Nhơn Ái nói riêng hầu như đã có quanh năm trên thị trường, mà đông ken nhất là từ tháng 6 đến tháng 8 âm lịch. Điều đáng phấn khởi là dù diện tích và sản lượng tăng, nhưng giá cả dâu Hạ Châu mấy năm qua vẫn ổn định. Điều đó khiến cho nhiều nhà vườn càng tin tưởng hơn vào việc đăng ký thương hiệu độc quyền và thành lập HTX Dâu Hạ Châu ở Phong Điền.

Tuy có nhiều điểm đáng mừng nhưng những lo ngại về sâu bệnh hại trên cây dâu, những năm qua vẫn chưa được phòng trị triệt để, khiến nhà vườn băn khoăn.

Về kỹ thuật  canh tác tuy còn nhiều khó khăn, nhưng với hiệu quả thực tế của cây dâu Hạ Châu Phong Điền, thời gian qua ngành nông nghiệp địa phương cũng tích cực vào cuộc nhằm giúp cho nông dân tiếp cận được với quy trình canh tác mới, tăng năng suất, chất lượng và mở rộng thị trường tiêu thụ. Hiện tại, dâu Hạ Châu không chỉ được tiêu thụ trong vùng mà còn có mặt ở nhiều nơi trong cả nước, như TP HCM, Đà Nẵng, Nghệ An, Hà Tĩnh, và thủ đô Hà Nội. Đặc biệt hơn 2 năm qua loại trái cây nầy còn được xuất sang nước bạn Campuchia.

Ngoài ra, việc phát triển làng du lịch sinh thái tại Phong Điền cũng là cách tốt nhất để giúp tiêu thụ đặc sản dâu hạ Châu. Tuy nhiên, vấn đề thu hoạch sớm cũng khiến nhiều người quan tâm lo lắng.

Được biết, định hướng của ngành nông nghiệp Thành phố Cần Thơ thời gian tới là sẽ cho mở rộng diện tích dâu Hạ Châu thêm nữa, mục tiêu là sẽ đạt 1.000 ha vào năm 2020, nhằm cải thiện và nâng cao thu nhập cho bà con nhà vườn ở đây. Theo đó, vấn đề chất lượng cây giống cho bà con cũng khiến ngành chức năng hết sức quan tâm.

Riêng với ông Bảy, là một nhà vườn có thâm niên và tay nghề giỏi trong việc trồng dâu Hạ Châu ở đây, ông cũng lấy làm phấn khởi vì hiệu quả của cây trồng này. Ông cho biết, nếu cần cù, chịu khó và biết nắm bắt khoa học kỹ thuật thì mỗi ha dâu có thể cho lợi nhuận trên 300 triệu đồng. Cũng nhờ lợi nhuận khá như vậy mà mấy năm qua từ 6 công dâu ban đầu, nay gia đình đã có thêm 2 công dâu nữa, và theo đó hiệu quả cũng tăng thêm vài chục triệu đồng mỗi năm. Có thể khẳng định, dâu Hạ Châu thật sự là cây trồng hiệu quả, và là cây làm giàu cho bà con xứ Phong Điền.

Thúy Hằng