Việc phát triển diện tích đất trồng khoai lang ở huyện Bình Tân thời gian qua nhìn chung là phù hợp với chủ trương chuyển đổi cơ cấu sản xuất, góp phần đẩy mạnh việc đưa cây màu xuống ruộng để tăng giá trị kinh tế trên cùng một đơn vị diện tích đất canh tác, giúp nông dân tăng thu nhập, nâng cao đời sống.

Thế nhưng việc tăng trưởng quá nhanh của diện tích đất trồng khoai như mấy năm gần đây lại là vấn đề cần phải được chính quyền địa phương và ngành chức năng quan tâm. Mặt khác, do còn lệ thuộc quá nhiều vào những thương lái đến từ Trung Quốc nên thị trường tiêu thụ khoai lang ở Bình Tân không thể tránh khỏi tình trạng bấp bênh.

Từ đầu năm 2013 đến nay, khoai lang tím Nhựt ở huyện Bình Tân hút hàng, giá được đẩy lên cao có thời điểm lên đến khoảng 1,2 triệu đồng/tạ – mức giá cao nhất từ trước tới nay và tăng gấp 6 lần so với hồi giữa năm 2012. Đây là nguyên nhân khiến nông dân Bình Tân đẩy nhanh tốc độ xuống giống khoai lang. Chỉ trong 2 tháng đầu năm mà diện tích trồng khoai lang của Bình Tân đã đạt gần 3.500 ha, chiếm hơn 50% kế hoạch của cả năm. Diện tích tăng đồng nghĩa với sản lượng tăng, dẫn đến cung vượt cầu là điều khó tránh khỏi.

Mặc dù giá cả lên xuống thất thường và đã có thời điểm nông dân trồng khoai lỗ nặng, nhất là ở năm 2012 nhưng từ đầu năm đến nay khoai lang vẫn là loại nông sản được bà con nông dân Bình Tân tiếp tục trồng nhiều nhất.  

Bây giờ mới chỉ là đầu vụ thu hoạch và còn 2 tháng nữa khoai lang Bình Tân mới vào chính vụ thế nhưng mấy ngày gần đây giá khoai lang tím Nhựt đã bắt đầu sụt chỉ còn khoảng 800.000 đồng/tạ, giảm khoảng 300.000 đồng so với tuần trước.

Trước tình hình nông dân ồ ạt xuống giống khoai lang, ngành chuyên môn cũng đã đưa ra những khuyến cáo nhằm giảm thiệt hại cho nông dân một khi đầu ra không thuận lợi.

Thạc sĩ Võ Văn Theo, Trưởng phòng NN-PTNT Bình Tân cho biết:“Năm nay ngay đầu vụ, chúng tôi khuyến cáo bà con thứ nhất là chia thời vụ ra. Thứ 2 là chọn giống, hiện nay Bình Tân có 5 loại giống trắng giấy, trắng sữa, bí đường xanh, nhựt ruột vàng và tím Nhựt. Căn cứ vào đó người dân sẽ cố gắng sắp xếp, bố trí giống như thế nào cho phù hợp không nên phát triển ồ ạt khoai lang tím Nhựt như các năm trước.”

Tuy là vùng chuyên canh khoai lang lớn nhất miền Tây nhưng bấy lâu nay, việc mua bán giữa người nông dân với các thương lái chỉ theo mùa vụ và giá cả tuỳ vào tình hình tiêu thụ chứ không có hợp đồng bao tiêu sản phẩm nên tình trạng nông dân bị thương lái ép giá là khó tránh khỏi.

Theo anh Nguyễn Văn Đon, nông dân xã Thành Đông – Bình Tân: “Hồi nào tới giờ mình hổng có mần hợp đồng, mình trồng đến 4 tháng thu hoạch nếu có giá thì mình bán, còn hổng có giá thì mình neo lại nữa. Mình mần nói chung chưa biết giá cả lên xuống làm sao, nông dân cứ việc trồng, dù lỗ hay lời cũng cứ trồng, tới mùa là phải làm  thôi.”

Bà Nguyễn Thị Ngọc Bích, Bí thư Đảng uỷ xã Thành Đông – Bình Tân cho biết: “Đối với Thành Đông hiện nay 100% diện tích trồng khoai lang nhưng năm nay có tiến bộ hơn so với năm rồi là trồng nhiều loại chớ hổng phải tập trung cho khoai lang tím. Mong muốn tới đây có 1 thị trường ổn định, có hợp đồng định được con số chắc chắn để người dân an tâm.”

Giải pháp nào để người nông dân an tâm trên ruộng khoai của mình, tránh tình trạng cung vượt cầu, trúng mùa lại rớt giá và giá cả đầu ra thì chỉ biết trông chờ vào may rủi.

Theo ông Lê Văn Thuận, Chủ tịch UBND huyện Bình Tân: “Đề nghị các sở ngành tỉnh, đặc biệt là Sở Công thương xúc tiến thương mại như thế nào quan tâm cùng với huyện tháo gỡ cây khoai lang cho dân. Đối với Bình Tân mà không tháo gỡ được cho khoai lang mà để tự cho người dân lo thì rất là khó.”

UBND huyện BìnhTân đã hoàn thành thủ tục xây dựng nhãn hiệu tập thể khoai lang BìnhTân để tiến tới xây dựng thương hiệu. Việc đăng ký thương hiệu cho khoai lang là sự cần thiết, đó chính là bước đầu tiên để thương nhân trong nước có cơ sở quảng bá sản phẩm, tiếp cận, tìm hiểu nhu cầu tiêu dùng và mở rộng thị trường xuất khẩu khoai lang.

Niên vụ khoai lang năm 2013, nông dân Bình Tân hy vọng sẽ có một năm khoai trúng mùa và bán được giá cao. Thế nhưng viễn cảnh khoai lang bị ép giá, nông dân thua lỗ như năm vừa qua có thể lập lại bất cứ lúc nào nếu thị trường tiêu thụ khoai lang không được mở rộng mà vẫn phải lệ thuộc quá nhiều vào các thương lái người Trung Quốc như hiện nay./.

Nguyễn Phước