Khibiny là một trong những dãy núi lớn ở bán đảo Kola thuộc nước Nga. Từ lâu, vùng núi này đã được nhiều người biết đến nhờ vẻ đẹp kỳ lạ của băng tuyết.

Vùng núi Khibiny thuộc bán đảo Kola nằm ở phía Tây Bắc nước Nga , gần biên giới với 2 quốc gia Phần Lan và Na Uy. Thành phố lớn nhất của vùng này là Kirovsk nằm dưới chân núi.

Thời tiết ở vùng này tương tự như ở Vòng Bắc Cực. Nơi đây rất hoang vắng, không có các rừng cây rậm rạp. Thay vào đó là những dải băng trắng xóa, một số nơi có rêu phủ tạo nên khung cảnh huyền hoặc tựa như trong thế giới cổ tích. Vùng núi này chỉ toàn là đá và không có nhiều cây xanh. Nơi cao nhất của dãy núi này là đỉnh Yudychvumchorr cao 1200 met. Đỉnh núi này khá bằng phẳng tựa như cao nguyên với triền núi thoai thoải. Thời tiết nơi đây ôn hòa hơn so với các vùng khác của nước Nga nằm gần vùng cực nhờ những dòng thủy triều ấm di chuyển gần bờ biển của bán đảo Kola. Các lớp tuyết dày đặc bao phủ vùng này gần như quanh năm.

Nhiều người tìm đến với Khibiny để ngắm nhìn những hiện tượng tự nhiên kỳ thú

Thời tiết ở vùng này thay đổi thất thường đặc biệt là vào những tháng mùa đông. Tuyết rơi rất nhiều và nhiệt độ rất lạnh, nhất là vào ban đêm. Vào mùa hè và đầu mùa thu có nhiều sương giá. Hiện tượng sương giá xảy ra nhiều vào đầu tháng 7. Vùng núi Khibiny nằm gần biển Bắc Cực và vùng Bắc Cực nên thời tiết vùng này hầu như quanh năm lạnh giá.

Mùa đông thường kéo dài 7 tháng trong năm, riêng trên núi, mùa lạnh dài hơn 8 tháng. Nhiệt độ không khí ở vùng núi này ít khi lên đến 0 độ C như một số khu vực có cùng độ cao khác ở Siberia.

Băng tuyết đóng dày đặc trên núi từ tháng 10 đến tháng 6 năm sau. Đêm vùng cực kéo dài trong khoảng 40 đêm từ khoảng cuối tháng 12 đến cuối tháng 1 năm sau. Trong thời gian đó, suốt nhiều ngày không có ánh sáng mặt trời, bóng đêm bao trùm khắp nơi.

Đỉnh Yudychvumchorr cao 1200 met tựa như cao nguyên với triền núi thoai thoải

Hiện tượng ngược lại với đêm vùng cực là đêm trắng diễn ra vào mùa hè. Hiện tượng này xảy ra khi mặt trời nằm trên đường chân trời trong suốt một thời gian dài và được gọi là ngày vùng cực hay mặt trời lúc nửa đêm. Mọi người đi ngủ khi đến giờ theo thói quen hàng ngày vì bóng đêm không đến trong nhiều ngày.

Khi mặt trời lên, mọi sinh vật trên núi đều được đánh thức sau giấc ngủ dài suốt mùa đông. Cây cối phát triển thật nhanh, ra lá, đơm bông, kết trái trong một khoảng thời gian ngắn. Các loài nấm cũng tận dụng khoảng thời gian thuận lợi này để sinh trưởng và phát tán bào tử nhằm sinh sản các thế hệ tiếp theo. Sự sinh sôi, nảy nở của các loài sinh vật góp thêm sắc màu và sự sinh động cho tấm thảm màu trắng của băng trên núi.

Vùng núi Khibiny thường xuyên xảy ra lốc xoáy, bão tuyết và có nhiều thay đổi lớn về áp suất không khí. Gió rét thường xuyên quét qua nơi này. Du khách có thể đến đây xem hiện tượng Bắc Cực quang từ tháng 9 đến giữa tháng 4 năm sau.

Trước những năm 1900, vùng núi Khibiny chỉ có tộc người bản xứ Sami cư ngụ. Họ sống chủ yếu dựa vào thiên nhiên. Dân bản xứ kiếm sống bằng nghề chăn nuôi tuần lộc và bắt cá. Thậm chí vào mùa đông, họ cũng có thể câu cá trên những hồ nước đóng băng bằng cách khoan những lỗ băng vừa đủ rộng để thả sợi dây câu xuống nước. Đối với các gia đình người Sami, những con tuần lộc là nguồn thu nhập quan trọng nhất. Cho đến nay, người Sami vẫn duy trì lối sống truyền thống đơn giản và tự cung tự cấp.

Tộc người Sami xem tuần lộc là nguồn thực phẩm chủ yếu

Người Sami thường sống trong những túp lều hay ngôi nhà gỗ nhỏ mộc mạc. Những con tuần lộc đóng vai trò quan trọng trong văn hóa và đời sống của tộc người này. Thực phẩm chủ yếu của người Sami là thịt tuần lộc. Nó được chế biến thành nhiều món khác nhau trong hầu hết các bữa ăn hàng ngày. Ngôn ngữ chính của họ là tiếng Sami. Cái tên núi Khibiny theo tiếng Sami có nghĩa là vùng núi bằng phẳng.

Vùng núi Khibiny được hình thành cách nay khoảng 400 triệu năm. Vào thời điểm đó, bề mặt của Trái đất vẫn đang trong quá trình kiến tạo. Thuở trước, vùng này có những ngọn núi lửa hoạt động. Dung nham phun trào ra bên ngoài qua các vết nứt trên mặt đất. Người ta nói rằng, dãy núi Khibiny là những ngọn núi lửa thất bại vì chúng không phun trào nhiều dung nham và chỉ có thể tạo nên những ngọn núi thấp. Sự tác động của dòng sông băng sau đó đã góp phần hình thành nên hình dáng của dãy núi mà chúng ta nhìn thấy ngày nay.

Nhà khoa học đầu tiên khám phá vùng núi này là Ramsey – nhà thám hiểm người Phần Lan. Ông ấy đã dẫn đầu một đoàn người đi thám hiểm trên núi vào cuối thế kỷ 19. Ramsey đã vẽ bản đồ của vùng núi này, trong đó có đỉnh cao nhất Yudychvumchorr. Cũng trong chuyến thám hiểm này, ông ấy phát hiện nhiều loại khoáng chất quý và hữu dụng, trong đó đặc biệt chú ý đến khoáng Apatit. Loại khoáng chất này là nguyên liệu thô để chế biến phân phosphate và axit phosphoric. Vùng núi Khibiny là mỏ khai thác khoáng apatit lớn nhất thế giới.

Khibiny là điểm đến tuyệt vời cho những ai yêu thích môn trượt tuyết

Xe mô tô chạy trên băng

Việc phát hiện mỏ khoáng Apatit là khởi đầu cho sự phát triển về công nghiệp của vùng núi thuộc Vòng Bắc Cực này. Sau đó thành phố Khibinogorsk được đổi tên thành Kirovsk vào năm 1935. Thành phố nằm dưới chân núi Khibiny này thay đổi rất nhanh vào những năm 1930 cùng với ngành khai thác khoáng apatit. Nhiều công trình xây dựng nhanh chóng mọc lên trong đó có hệ thống đường ray xe lửa và những hạ tầng cơ sở khác. Nhờ sự phát triển của việc khai thác loại khoáng chất đặc biệt này, các thị trấn lân cận cũng nhanh chóng vươn mình.

Nhiều công trình phức hợp phục vụ cho việc khai thác khoáng chất Apatit mọc lên ở vùng núi Khibiny trải rộng 17 km từ Đông sang Tây và 30 km từ Bắc xuống Nam. Sản phẩm khai thác ở vùng này được dùng phổ biến trên khắp nước Nga và các vùng lân cận. Các nhà máy khai thác và chế biến khoáng chất ở đây hoạt động quanh năm.

Việc khai thác mỏ ở vùng này gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của thời tiết. Cao nguyên Rasvumchorr thường xuyên có bão. Có thể nói bão diễn ra khỏang 300 ngày trong năm.

Về mặt địa lý, Khibiny là một trong những vùng núi giàu có khoáng sản nhất thế giới. Ngoài Apatit – loại khoáng chất được khai thác phổ biến – vùng này còn có hơn 900 loại khoáng chất khác và nhiều loại khoáng chất chưa được biết đến. Trong số những loại khoáng được phát hiện, có nhiều loại chỉ có thể tìm thấy ở vùng Khibiny chứ không có ở bất cứ một nơi nào khác trên thế giới.

Nằm dưới chân núi Khibiny, Kirovsk là điểm đến lý tưởng của những người thích môn trượt tuyết. Nơi đây có nhiều khách sạn sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu vui chơi, nghỉ dưỡng của du khách. Ở hầu hết các khách sạn đều có dịch vụ cho thuê dụng cụ trượt tuyết.

Thành phố này có nhiều triền dốc ngắn thích hợp cho những người muốn chơi ván trượt. Nếu thích mạo hiểm, bạn có thể thuê chiếc mô tô chạy trên băng hay tham gia các hoạt động ngoài trời khác ở tốc độ cao. Xe mô tô chạy trên băng thu hút sự chú ý của nhiều người vì nó mang đến cho họ cảm giác thú vị của việc chinh phục vùng đất có nhiều băng với tốc độ khá nhanh.

Bạn sẽ có được những trải nghiệm đáng nhớ với vùng núi Khibiny – nơi mang đậm tinh thần của tộc người Sami và nghe nhiều câu chuyện thần thoại thú vị về vùng đất kỳ lạ này. Đến đây, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ lạ của Vòng Bắc Cực và hít thở không khí trong lành của vùng núi cao. 

Thanh Trúc