Năm 2012, mục tiêu của  tỉnh Vĩnh Long là đạt tỷ lệ giải ngân nguồn vốn xây dựng cơ bản 96% kế hoạch. Ngay từ đầu năm, các ngành chức năng đã có những giải pháp chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý, kiểm tra thanh toán vốn xây dựng cơ bản. Tuy nhiên, tiến độ giải ngân các nguồn vốn hiện vẫn đạt thấp với khả năng hoàn thành là 80% kế hoạch.

Năm 2012, tỉnh Vĩnh Long được giao kế hoạch vốn xây dựng cơ bản là 2.366 tỷ đồng, tăng gần 436 tỷ đồng so với năm trước. Đến hết tháng 11, tỷ lệ giải ngân vốn xây dựng cơ bản cũng chỉ mới đạt 65% so với kế hoạch. Đặc biệt, năm nay là năm có nhiều thay đổi trong cơ chế quản lý vốn. Chỉ thị 1792 của TTCP về tăng cường quản lý đầu tư từ vốn ngân sách nhà nước và vốn trái phiếu Chính phủ qui định các dự án chưa có khối lượng thực hiện, việc tạm ứng vốn tối đa chỉ là 30% của tổng mức kế hoạch vốn được giao hàng năm. Thêm vào đó việc bổ sung vốn chưa kịp nên nhiều dự án chậm tiến độ. Dự án đầu tư xây dựng, cải tạo và nâng cấp 95 trạm y tế tuyến xã triển khai từ năm 2009 và dự kiến hoàn thành vào năm 2011. Tuy nhiên, đến hết tháng 11 mới nghiệm thu 80 trạm và còn nợ thanh toán khối lượng tương đương 35 tỷ đồng.

Nhiều dự án dù đã hoàn thành và đưa vào sử dụng nhưng vẫn chưa thanh toán, quyết toán. Tình trạng này có khi kéo dài trong nhiều năm, khiến tình hình nợ đọng càng thêm trầm trọng. Đáng chú ý là đến nay, toàn tỉnh vẫn còn trên 800 dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng chưa quyết toán với số tiền trên 869 tỷ đồng. Trung tâm y tế dự phòng tỉnh đưa vào sử dụng gần 5 tháng qua nhưng vẫn còn 4 tỷ rưỡi đồng chưa làm thủ tục thanh toán. Còn nếu tính chung trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long, các khoản tạm tứng từ năm 2011 về trước mới lập thủ tục thanh toán được hơn 48%. Chỉ thị số 27 ngày 10/ 10/ 2012 của Thủ tướng Chính phủ đề nghị các tỉnh xử lý nợ đọng khối lượng xây dựng cơ bản đã thực hiện đến ngày 31/ 12/ 2011. Việc xử lý nợ đọng tiến hành theo lộ trình từng năm, theo thứ tự ưu tiên và phải hoàn thành năm 2015.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc giải ngân vốn xây dựng cơ bản trên địa bàn tỉnh chậm. Trong đó đáng kể nhất là do đến tháng 4 mới phân bổ kế hoạch vốn trái phiếu chính phủ. Một số công trình khởi công gần đây đã được ghi vốn nhưng khối lượng thực hiện còn thấp đã được các chủ đầu tư đề nghị điều chuyển vốn sang những công trình thiếu vốn nhưng sắp hoàn thiện để khai thác có hiệu quả.

Còn một số nguồn vốn như vốn trái phiếu chính phủ và vốn chương trình mục tiêu quốc gia qui định phải sử dụng ngay trong năm và không được điều chỉnh qua năm tới. Thế nhưng, vốn chương trình mục tiêu quốc gia đến cuối tháng 6 mới phân bổ. Trong khi đó, vốn hỗ trợ có mục tiêu ngân sách TW do địa phương quản lý đến hết tháng 11 mới giải ngân đạt hơn 63% trong số 274 tỷ đồng. Tiến độ giải ngân chậm tập trung vào các dự án nước sạch – nông nghiệp – thủy lợi thuộc ngành nông nghiệp phát triển nông thôn. Với khoảng 90 danh mục công trình, tổng nguồn vốn gần 300 tỷ đồng nhưng đến nay mới giải ngân được 50%, còn khối lượng thực hiện là 85%. Trong đó, riêng dự án xây dựng kè sông Cổ Chiên năm nay ghi vốn gần 156 tỷ đồng. trong tháng 12 này chủ đầu tư chi trả bồi hoàn 120 tỷ đồng, sẽ là điều kiện để đẩy nhanh tiến độ giải ngân của ngành nông nghiệp đạt 95% vào cuối năm nay. Tuy vậy, vẫn còn khoảng 5% vốn chưa được giải ngân do những khó khăn khách quan, tập trung vào những dự án tủy lợi và cấp nước sạch nông thôn.

Trong khi đó, một số dự án từ nguồn vốn có mục tiêu thuộc ngân sách TW, nằm trong danh mục, có tiến độ giải ngân vốn tập trung và đạt khá, phải xin TW điều chỉnh vốn từ những công trình khác sang. Ngành giao thông vận tải năm nay được phân bổ vốn xây dựng cơ bản 229 tỷ đồng cho 10 dự án công trình. Đến cuối tháng 11, giải ngân vốn đạt khá với tỷ lệ trên 84% và bằng 2,2 lần so với cùng kỳ năm trước. Ước cuối năm nay tỷ lệ giải ngân vốn nâng lên 98%. Nhiều dự án giải ngân hết như dự án đường Hưng Đạo Vương nối dài, thành phố Vĩnh Long sử dụng hết nguồn vốn bố trí 20 tỷ đồng; dự án đường Bạch Đàn giai đoạn 2 trên địa bàn thành phố Vĩnh Long với nguồn vốn phân bổ 4 tỷ đồng; dự án đường tỉnh 907 vốn 41 tỷ đồng cũng cơ bản giải ngân hết. Một số dự án mới khởi công gần đây, bố trí vốn vượt khối lượng thanh toán như cầu vượt khu công nghiệp Hòa Phú được chủ đầu tư đề nghị điều chuyển vốn sang hạng mục chiếu sáng và cây xanh dự án đường Hưng Đạo Vương nối dài.

Đặc biệt ,năm 2012 là năm Vĩnh Long được bố trí vốn trái phiếu Chính phủ cao hơn nhiều so với năm trước. Nếu như năm 2011, nguồn vốn trái phiếu Chính phủ chỉ 184 tỷ đồng thì năm nay lên đến gần 377 tỷ đồng. Nguyên nhân là do được ứng trước kế hoạch 109 tỷ đồng cho 2 dự án nâng cấp mở rộng quốc lộ 53 và 54 đoạn qua địa bàn tỉnh Vĩnh Long. Như vậy, đây là năm nguồn vốn xây dựng cơ bản của tỉnh được bố trí lớn, đến cuối năm các ngành và các địa phương đã có những giải pháp để dử dụng hết nguồn vốn.

Qua đó , hạn chế tình trạng vốn chờ công trình dẫn đến tình trạng nợ đọng cao trong lĩnh vực xây dựng cơ bản. Khắc phục tình trạng nợ đọng  xây dựng cơ bản và đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn tại các công trình xây dựng cơ bản sẽ khắc phục tình trạng công trình thi công dở dang, kéo dài. Từ đó khai thác có hiệu quả vốn đầu tư công trình xây dựng cơ bản. Chủ đầu tư được thanh toán vốn kịp thời cho các khối lượng thực hiện cũng giúp cho nhiều doanh nghiệp xây dựng, nhà thầu vượt qua khó khăn, hạn chế tình trạng nợ lương công nhân, chiếm dụng vốn của nhau, dẫn đến nguy cơ giải thể và phá sản. Đây cũng góp phần gián tiếp giúp ngành ngân hàng giảm nợ xấu. Quản lý có hiệu quả vốn xây dựng cơ bản cũng là phát huy nguồn vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước, giúp  kinh tế phát triển bền vững./.

Quốc Dũng