Vườn ổi xá ly nghệ của gia đình ông Phạm Văn Lực ở ấp 3, xã Tân Hưng huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang có diện tích 02 công với 280 gốc.

Tuy đã đi vào giai đoạn cho trái ổn định nhưng thu nhập không cao. Từ tháng 8 năm 2011, được Hội làm vườn huyện hướng dẫn phương pháp ghép cành để chuyển đổi vườn ổi xá lỵ nghệ này sang giống ổi Đài Loan, gia đình ông đã có thu nhập khá hơn. Với 150 gốc đã tháp ghép, sau 9 tháng ổi cho trái, đều đặn, hàng tuần ông bán từ 400 đến 500 kg, với giá bán trung bình 10.000 đồng/kg, lợi nhuận gấp nhiều lần so với ổi xá lỵ nghệ trước đây.

Còn anh Nguyễn Văn Mười ở xã Tân Thanh cũng có thu nhập khá cao từ vườn ổi Đài Loan gốc ghép của mình. Anh thực hiện trồng ổi Đài Loan theo 2 phương pháp để so sánh, đó là phương pháp tháp ghép với ổi xá lỵ nghệ và phương pháp chiết cành. Đến nay mới hơn 1 năm, tuy năng suất chưa đi vào giai đoạn ổn định, nhưng 150 gốc ổi đã cho anh thu hoạch trên 2 tấn trái, thu lãi khá cao. Tuy nhiên, qua đó anh cũng nhận thấy chuyển đổi vườn ổi từ giống này sang giống kia bằng phương pháp ghép bo có nhiều ưu điểm hơn.

Trong 16.522 ha vườn cây ăn trái của huyện Cái Bè, cây ổi mà chủ yếu là ổi xá lỵ nghệ có mặt gần 1.200 ha. Với diện tích này, Cái Bè được xem là một trong những địa phương trồng ổi nhiều nhất ở ĐBSCL. Có 4 xã trồng tập trung nhiều đó là Tân Hưng, An Thái Trung, Tân Thanh, Mỹ Lợi A,… Gần 20 năm trước, cây ổi được xem là cây xóa đói giảm nghèo thậm chí còn là cây trồng làm giàu rất hiệu quả tại địa phương, bởi trồng ổi nhanh cho trái, ít chi phí đầu tư ít, dễ bán. Có lẽ chính vì có quá nhiều điều dễ dàng trong quá trong canh tác nên tốc độ nhân rộng cũng khá nhanh. Hiện tại, ổi hầu như có mặt ở khắp các tỉnh thành ĐBSCL, diện tích tính chung vừa chuyên vừa xen lên đến vài ngàn ha, sản lượng hàng năm rất lớn. Cho nên vài năm trở lại đây, giá cả ổi xá lỵ nghệ đã không còn hấp dẫn nhà vườn con nữa. Nhiều người chuyển sang trồng cây ăn trái khác như nhãn, bưởi, cam sành,…một số bà con còn lưu luyến cây ổi thì cố gắng tìm tòi giống ổi mới để thay đổi. Một số giống được lựa chọn như ổi không hạt, ổi trắng Đài Loan, ổi ruột Đỏ Đài Loan,… Trong khu vực cùng có hàng trăm hộ nông dân thành công với con đường chuyển đổi tìm giống mới này. Tuy nhiên, phương pháp chuyển đổi chặt rồi trồng mới mất khá nhiều thời gian.

Năm 2011, một dự án chuyển đổi giống trên cây ổi được triển khai thí điểm tại xã Tân Hưng, địa phương có diện tích trồng ổi lớn nhất huyện Cái Bè.

Phương pháp ghép cành đã được nhiều nông dân ứng dụng trên các loại cây khác như bưởi, nhãn, sầu riêng,… đều phát huy hiệu quả, nhưng đối với cây ổi thì chỉ mới vài năm gần đây và chưa được phổ biến lắm. Hiện nay bà con thực hiện còn mang tính thăm dò nhiều hơn là chính thức đầu tư. Tuy vậy, hiệu quả mang lại đã khiến bà con và cả những người triển khai dự án đều thấy hài lòng.

Theo chiết tính của nhiều nhà vườn, hiện tại mỗi kg ổi Đài Loan ruột trắng này được sản xuất ra với chi phí khoảng 3.700 đồng, cao hơn gấp đôi so với chi phí 1kg ổi xá lỵ nghệ, phần nhiều là chi phí khâu bao trái. Tuy nhiên, giá bán cao hơn gấp 3 đến 4 lần, nên dù có tăng chi phí lên đôi chút bà con vẫn thu được lời cao. Đó là lý do vì sao hiện nay, nhiều nhà vườn trồng ổi trong huyện bắt đầu làm theo phương pháp ghép bo này. Diện tích tăng lên nhanh chóng khi dự án mới kết thúc, hiện trong toàn huyện đã có gần 100 ha trồng theo phương pháp ghép cành.

Việc khuyến cáo nhà vườn trồng một giống cây ăn trái có nhiều ưu điểm như chất lượng ngon, năng suất cao, vốn đầu tư thấp, nhanh cho trái là điều nên làm vì nó phù hợp với điều kiện canh tác của đa số bà con trong vùng. Thiết nghĩ trong thời gian không xa, hàng ngàn ha ổi xá lỵ nghệ tại huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang nói riêng và ở các tình khác nói chung sẽ khoác lên mình một chiết áo mới, với diện mạo mới đó là “ổi Đài Loan”.

Tuy nhiên,  mô hình nào dễ dàng nhân rộng thì nguy cơ dẫn đến tình trạng rớt giá đều có thể xảy ra. Vì vậy để cho dự án chuyển đổi này có ý nghĩa, thì Hội Làm vườn huyện Cái Bè cũng như các ngành các cấp tại địa phương còn phải làm nhiều việc hơn nữa để sản phẩm khi đưa ra thị trường, khách hàng sẽ chấp nhận ở mức giá luôn có lợi cho bà con.

Thúy Hằng