Thực hiện theo sự chỉ đạo của Bộ Chính trị, hướng dẫn của Ban Ttổ chức trung ương, cách đây 3 năm Tỉnh ủy Vĩnh Long đã chọn 5 xã, trong đó có xã Phước Hậu, huyện Long Hồ để thực hiện thí điểm chủ trương : “ Đồng chí Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã “. Qua 3 năm thực hiện thí điểm chủ trương này, ở xã Phước Hậu, phương thức lãnh đạo của Đảng bộ và hiệu quả quản lý Nhà nước, đặc biệt là vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu được nâng cao, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, đảm bảm bảo quốc phòng-an ninh ở địa phương.

 Sau 7 năm làm Chủ tịch ủy ban xã Phước Hậu, huyện Long Hồ, năm 2009 đồng chí Lê Văn Thành đảm nhận thêm chức vụ Bí thư xã này. Vừa là Bí thư Đảng ủy vừa là Chủ tịch ủy ban nên công việc của đồng chí tăng lên gấp đôi. Nhưng vấn đề đáng quan tâm ở đây, là một người đảm nhận hai vị trí chủ chốt của xã thì rất dễ xảy ra tình trạng lạm quyền, độc đoán, nếu như không xác định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và mối quan hệ công tác.

 Từ năm 2009, Đảng ủy- Ủy ban nhân dân xã Phước Hậu đã xây dựng quy chế làm việc rõ ràng và phân công giao việc cụ thể. Đối với khối chính quyền, đồng chí phó Bí thư-phó Chủ tịch thường trực ủy ban xã và các thành viên được giao nhiệm vụ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội.

 Còn đối với khối Đảng, đồng chí phó Bí thư thường trực Đảng ủy xã và các đồng chí trưởng các ban Đảng được giao nhiệm vụ thực hiện kế hoạch công tác xây dựng đảng hàng tháng, hàng quý và hàng năm. Mỗi đồng chí trong Ban chấp hành Đảng bộ xã được phân công trách nhiệm theo dõi, kiểm tra, giám sát hoạt động của một chi bộ. 

 Trong quá trình lãnh đạo, điều hành, đảng bộ xã Phước Hậu luôn thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ : Tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Những vấn đề lớn thuộc về quốc kế dân sinh được đưa ra ban chấp hành, ban thường vụ bàn bạc thảo luận, quyết định theo đa số. Nhờ vậy mà nghị quyết của Đảng ủy và kế hoạch hoạt động của ủy ban xã về phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh luôn sát với thực tế. Các chỉ tiêu và giải pháp thực hiện phù hợp với đặc điểm của địa phương, tạo được sự thống nhất cao trong nội bộ và sự đồng thuận ngoài dân. 

 Nhờ có sự phân công trách nhiệm cụ thể rõ ràng nên tất cả cán bộ, đảng viên ở đây đều bám sát và thực hiện đúng quy chế làm việc, khắc phục được tình trạng đùn đẩy trong công việc. Quá trình chỉ đạo, điều hành nhiệm vụ kinh tế-xã hội ở địa phương của đồng bí thư cấp ủy kiêm chủ tịch xã không để xảy ra trình trạng độc đoán, lạm quyền. 

 Trong mối quan hệ lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ kinh tế-xã hội ở địa phương, đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch xã Phước Hậu cũng có nhiều thuận lợi. Do vai trò của đồng chí Bí thư cấp ủy và vai trò của đồng chí Chủ tịch được thống nhất trong cùng một chủ thể, một hệ thống điều hành nên việc tiếp thu, xử lý, truyền đạt thông tin không còn qua trung gian, bảo đảm được tính chính xác và nhanh nhạy. Đồng chí bí thư kiêm chủ tịch xã trực tiếp theo dõi, nắm bắt và giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc có liên quan đến đời sống của người dân, như : Chỉ đạo phát triển sản xuất, giải quyết thủ tục hành chính, giải quyết tranh chấp khiếu nại đã tạo được sự hài lòng nơi người dân. 

 Vai trò lãnh đạo của Đảng ủy và hiệu lực quản lý Nhà nước ở xã Phước Hậu được nâng lên. Sự chỉ đạo điều hành trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy và chính quyền đã giúp xã này thực hiện đạt và vượt các chỉ tiêu kế hoạch về phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng-an ninh mà nghị quyết đã đề ra. Cụ thể trong ba năm qua, giá trị sản xuất nông nghiệp-thủy sản của xã tăng bình quân 4%/năm, giá trị sản xuất công nghiệp-tiểu thủ công nghiệp tăng 10%/năm, giá trị các ngành dịch vụ tăng 15%/năm.

 Ba năm qua, bộ mặt nông thôn xã Phước Hậu không ngừng khởi sắc đi lên. Đến nay tất cả các ấp của xã đều có đường xe hai bánh đi lại dễ dàng ở  hai mùa mưa nắng, toàn bộ diện tích đất sản xuất nông nghiệp đã được khép kín thủy lợi chủ động nước tưới tiêu. Tất cả 100% hộ dân trong xã đều có điện phục vụ sinh hoạt và sản xuất, có nước máy sử dụng, số hộ nghèo của xã giảm nhanh, hiện còn 5%. Đời sống vật chất tinh thần của người dân ngày càng được cải thiện. Thu nhập bình quân đầu người năm 2011 đạt trên 13 triệu đồng.

 Ba năm liền, từ 2009 đến 2011 Đảng bộ xã Phước Hậu được công nhận trong sạch vững mạnh. Đặc biệt năm 2011, xã Phước Hậu được công nhận đạt các tiêu chí xã văn hóa. Đây là sự nỗ lực lớn của Đảng bộ xã Phước Hậu đã lãnh đạo, điều hành tổ chức thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị được giao. Trong đó có sự đóng góp không nhỏ của đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch ủy ban xã, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền đã trực tiếp lãnh đạo, điều hành tổ chức thực hiện thắng lợi các mặt công tác của địa phương.

Ngoài xã Phước Hậu, còn có 4 xã khác cũng được tỉnh Vĩnh Long chọn làm thí điểm mô hình Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch ủy xã từ năm 2009. Đó là xã Trung Thành, huyện Vũng Liêm, xã Hòa Hiệp, huyện Tam Bình, xã Hựu Thành, huyện Trà Ôn và xã Tân Hòa, thành phố Vĩnh Long. Qua 3 năm triển khai thực hiện, kết quả cho thấy : Trách nhiệm quyền hạn của người đứng đầu các xã này được nâng lên, làm cho công tác lãnh đạo của đảng ủy, công tác chỉ đạo điều hành của ủy ban xã sát thực tiễn và linh hoạt hơn, đáp ứng kịp thời đòi hỏi của sự phát triển kinh tế-xã hội ở địa phương. Đồng thời cũng khắc phục được tình trạng bao biện làm thay của Đảng đối với chính quyền.

Một trong những yếu tố quyết định sự thành công của mô hình Bí thư đồng Chủ tịch ở các xã điểm, là người đứng đầu cấp ủy, chính quyền có tâm huyết với công việc, có năng lực lãnh đạo, điều hành và tổ chức thực hiện, có tầm nhìn chiến lược, biết phát huy dân chủ, không để xảy ra tình trạng lạm quyền độc đoán, biết phân công, phân nhiệm rõ ràng cho cấp dưới.

 Tuy nhiên, việc thí điểm chủ trương Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch ủy ban nhân dân xã, là vấn đề mới nên trong quá trình lãnh đạo điều hành tổ chức thực hiện cũng còn khó khăn. Công việc của người đứng đầu quá nhiều, trong khi trình độ đội ngũ cán bộ của xã còn hạn chế, nhất là trình độ chuyên môn chưa đạt chuẩn. Chế độ phụ cấp đối với đồng chí Bí thư kiêm Chủ tịch ủy ban xã chưa tương xứng nên ít nhiều ảnh hưởng đến công việc. 

 Trong kế hoạch thực hiện nghị quyết 12, hội nghị lần thứ 4 Ban chấp hành Trung ương khóa XI về “ Một số vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng hiện nay ” Tỉnh ủy Vĩnh Long nhấn mạnh: “ Tiếp tục thực hiện thí điểm chủ trương Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch ủy ban nhân dân cấp xã, cấp huyện, gắn với xây dựng quy chế kiểm tra, giám sát thực sự hiệu quả, ngăn chặn sự lạm quyền, độc đoán”. Theo đó, tỉnh Vĩnh Long tiếp tục nhân rộng mô hình Bí thư cấp ủy, đồng thời là Chủ tịch ủy ban nhân dân, phấn đấu toàn tỉnh có từ 15 đến 20% số xã, phường thị trấn và 1 đảng bộ cấp huyện, thành phố thực hiện mô hình này. 

 Ba năm triển khai thực hiện thí điểm Bí thư cấp ủy đồng thời là Chủ tịch ủy ban nhân dân là thời gian chưa dài để đánh giá toàn diện những mặt được và chưa được của mô hình này. Song với những kết quả bước đầu đạt được ở 5 xã điểm, chúng ta có cơ sở để tin rằng, trong thời gian tới mô hình này tiếp tục phát huy hiệu quả, góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng bộ máy chính quyền vững mạnh, tạo niềm tin nơi nhân dân đối với sự lãnh đạo của đang và sự quản lý của nhà nước./.

Trần Tiến