Bánh đúc – loại bánh dân dã được làm từ bột gạo thế nhưng qua sự biến tấu trong cách chế biến cũng như thưởng thức món ăn đã làm nên nét văn hóa ẩm thực đặc trưng của từng vùng, miền Bắc, Trung, Nam. Món bánh đúc mặn mang đậm đà hương vị miền Tây Nam bộ được người dân quen gọi là bánh mặn.

 Nếu như bánh đúc miền Bắc giòn, mịn đặc trưng nhờ nước vôi tôi thì chính hương vị của nước cốt dừa làm nên vị béo, lạ, thơm ngon hấp dẫn của bánh mặn miền Nam. Không ai biết bánh mặn ra đời từ lúc nào nhưng chỉ biết rằng ngày xưa các mẹ, các chị làm món bánh này phải trải qua nhiều công đoạn gồm: ngâm gạo, xay bột cầu kỳ, mất thời gian. Giờ ai nấy cũng bận rộn nên châm chế dùng bột chợ, mặc dù vậy cũng không quên chọn loại bột gạo cũ để khi hấp bánh không bị nhão lại giữ được độ mềm, dai.

Ngày xưa, nhà ở quê đa phần xa chợ, có lẽ vì vậy mà hầu hết những nguyên liệu làm các món bánh do ông bà ta sáng tạo ra đều là cây nhà lá vườn cả. Món bánh mặn này cũng không ngoại lệ: kể ra chỉ có bột gạo, củ sắn, dưa leo, một ít rau mùi và không thể thiếu nước cốt dừa – vốn làm cho bột bánh không trở nên đơn điệu, đặc biệt chỉ cần xách rổ ra đìa chao một mớ tép rong là có ngay nguyên liệu làm nhân bánh.

Theo bà Lê Thị Bé Ba, Phường 2 – TPVL: “Món bánh mặn này nhà tôi làm 3 đời rồi, hồi ở dưới quê là bà ngoại rồi tới má rồi tới đời tôi có chồng tôi cũng làm bánh này. Tôi về trên đây ba mươi mấy năm rồi, tôi vẫn làm bánh cái nghề truyền thống và là nghề của ông bà xưa để lại. Ở dưới quê thì mần tép rong, lên đây thì mần tôm khô, mùi tôm khô ngon, thơm hơn, nước mắm phải nấu nước dừa, làm nước dừa nó mới ngon, vừa ngọt vừa mặn vừa chua ăn mới đúng, ăn húp luôn nên đừng có mặn quá, ăn vừa hết bánh vừa hết nước mắm luôn.” 

Không giống những loại bánh khác, bánh mặn không nên dọn ăn lúc còn nóng mà càng để nguội bánh càng dẻ càng ngon. Tuy bánh mang vị béo đậm đà của nước cốt dừa nhưng không gây cảm giác ngán cho người thưởng thức bởi trong đó còn có vị giòn của nhân bánh, mùi thơm của các loại rau hòa lẫn vào vị ngọt chua của nước mắm. Chính cái dân dã, mộc mạc ấy mà từ lâu , bánh mặn đã trở thành món ăn vặt quen thuộc tại các hàng quán chợ quê, làm lắng lòng thực khách thành thị và là một trong những món ngon hay đánh cắp giấc ngủ trưa của những bà nội trợ ở thôn quê./.

Bích Chi