Bên bờ hạnh phúc

Ikebana là từ dùng để chỉ nghệ thuật cắm hoa của người Nhật, mà ở đó, thân, lá và hoa được cắm trong bình theo những quy tắc riêng thể hiện cái đẹp và ý nghĩa.

Ikebana được ghép từ chữ ikeru có nghĩa là sắp xếp, giữ cho sống và hana nghĩa là hoa. Theo cách hiểu thông dụng, Ikebana là Hoa sống. Từ xa xưa, người Nhật rất quan tâm đến cách bày trí bình hoa để thờ cúng trên bàn thờ Phật, bàn thờ tổ tiên hoặc để tô điểm cho ngôi nhà. Cách sắp xếp 1 lọ hoa thường ẩn chứa những điều ước về sức khoẻ, gia đình hạnh phúc và công việc thuận lợi.

Cũng giống như những môn nghệ thuật khác, Ikebana đòi hỏi người thực hiện phải học qua trường lớp. Ikebana không đơn giản chỉ là cắm những bông hoa đẹp vào chiếc bình mà mỗi học viên mất từ 3 đến 5 năm để học các kỹ thuật cũng như hoàn thiện những kỹ năng cần thiết.
Ikebana được chia ra làm 3 phong cách cắm hoa cơ bản.

Rikka là phong cách cắm hoa ra đời sớm nhất và vẫn được phổ biến cho đến ngày nay. Rikka có nghĩa là cắm hoa thẳng đứng, yêu cầu của kiểu cắm hoa này là bình dùng để cắm hoa phải cao và to, hoa cắm trong bình ở tư thế thẳng. Rikka thể hiện vẻ đẹp của tự nhiên. Một bình hoa Rikka luôn có 7 cành thể hiện cho đồi núi, thác nước, thung lũng và những sự vật khác trong tự nhiên.

Shoka là phong cách cắm hoa thông dụng nhất trong Ikebana. Nó có nghĩa là hoa sống. Xét về hình thức thì kiểu cắm hoa Shoka khá đơn giản nhưng để lột tả hết ý nghĩa của nó thì không phải ai cũng làm được. Một bình hoa shoka đạt yêu cầu là sự hội tụ đủ 3 thành phần: Ten, Chi và Jin nghĩa là Trời, Đất và Con người.

Khi cắm, chiều cao và độ dài của các cành hoa phải thể hiện rõ vị trí của 3 yếu tố trên. Người ta dùng chiều cao của bình hoa làm chuẩn, nhành hoa cao nhất trong bình đại diện cho Thiên, chiều cao của nó bằng 3 lần chiều cao của bình hoa. Nhành hoa thứ 2 đại diện cho Nhân, cao chỉ bằng 2/3 nhành hoa Thiên và cành Địa thấp nhất, chỉ bằng 1/3. Một bình hoa được cắm theo đúng phong cách Shoka phải đáp ứng các quy tắc cân bằng nêu trên.

Shoka là phong cách cắm hoa được đơn giản hóa từ phong cách cắm theo kiểu thẳng đứng Rikka để phù hợp với nhiều tầng lớp dân chúng. Shoka thể hiện vẻ đẹp giản dị của tự nhiên bằng việc sử dụng ít cành lá nhưng thể hiện sự vươn lên hướng về mặt trời. Shoka theo thuyết Thiên – Địa – Nhân, trong đó có 3 cành chính với tên gọi là Shin – Soe – Tai, tượng trưng cho sự hòa hợp của Trời, Đất và Con người. Người Nhật thường dùng phong cách cắm hoa Shoka để trang trí nhà cửa trong những ngày đầu Năm Mới.

Phong cách Shoka nhấn mạnh đến sức sống, nguồn năng lượng đang phát triển. Những bình hoa được cắm theo phong cách Shoka thường được người Nhật bày trí ở hốc tường Tokonoma, nơi trang nghiêm nhất trong căn phòng.

Bên cạnh bình hoa, tại Tokonoma còn có một bức tranh phong thủy hay một bức thư pháp. Cách trưng bày tối giản này thể hiện sự khéo léo và tinh tế cao độ. Theo quan niệm của người Nhật, vật trang trí không cần nhiều nhưng phải đảm bảo thứ tự sắp xếp hài hoà, đúng vị trí.

Phong cách cắm hoa phổ biến thứ 3 trong Ikebana là Jiyuka – một phong cách cắm hoa tự do được phát triển từ những chuyển hướng nghệ thuật trong giai đoạn đầu thế kỷ 20. Jiyuka không bị ràng buộc bởi bất cứ quy tắc truyền thống nào và người thực hiện có thể sử dụng bất kỳ vật liệu nào để tự do sáng tạo theo cá tính của mình. Vì là một phong cách cắm hoa mới phù hợp với thời đại công nghiệp và đô thị hóa nên Jiyuka được người Nhật chào đón nồng nhiệt vào những năm 1920.

Ikebana không đơn giản là cắm 1 bình hoa đẹp mà ở đó người cắm cần thể hiện sự sáng tạo trong những quy tắc cắm hoa nhất định. Họ có thể sử dụng cành cây, lá, cỏ, hoa tươi, trung tâm vẻ đẹp của bình hoa là sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc với hình dạng tự nhiên của vật liệu, quan trọng là toát lên ý nghĩa mà người cắm muốn gửi gắm một cách khéo léo vào tác phẩm của họ.

Thanh Tâm
 

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *