Ngày 13/2/2012, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành chỉ thị số 01 về tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ và đảm bảo hoạt động ngân hàng an toàn, hiệu quả năm 2012 và giải pháp điều hành tín dụng trong năm nay.  Chỉ thị cũng yêu cầu khai thông có điều kiện đối với nhu cầu vốn để xây dựng , sữa chữa nhà và mua nhà để ở có nguồn trả nợ từ tiền lương tiền công; nhu cầu vốn xây dựng nhà để bán , cho thuê cho người thu nhập thấp,…..Điều này có thật sự là một cơ hội lớn cho người thu nhập thấp có cơ hội vay vốn mua nhà?

Mục tiêu điều hành chính sách tiền tệ trong năm 2012 là chú trọng kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo an sinh xã hội, môi trường kinh doanh lành mạnh. Theo đó, vốn sẽ được tập trung vào những lĩnh vực sản xuất nông nghiệp, xuất khẩu, doanh nghiệp nhỏ và vừa, và không ưu tiên trong lĩnh vực kinh doanh như kinh doanh chứng khoán, bất động sản…Vấn đề quan trọng là việc kiểm soát tỷ trọng dư nợ cho vay không khuyến khích so với tổng dư nợ cho vay của tổ chức tín dụng trong suốt năm 2012 tối đa là 16%. Tuy nhiên, Ngân hàng nhà nước cũng có những điều chỉnh thích hợp, ví dụ như trong lĩnh vực bất động sản có những đối tượng đóng góp tích cực  vào việc gỉải quyết việc làm sẽ được tiếp cận vốn. Theo đó, các tổ chức tín dụng cũng được phân thành 4 nhóm: nhóm 1 có chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng tối đa là 17%, nhóm hai là 15%, nhóm 3 là 8% và nhóm 4 là nhóm không được tăng trưởng. 

Trong tháng 2, 4 hệ thống ngân hàng lớn chiếm đến gần 60% nguồn cung tín dụng hiện nay là Agribank, Vietinbank, Vietcombank và BIDV cùng đồng loạt tuyên bố giảm lãi suất , đã tạo kỳ vọng mặt bằng lãi suất sẽ được kéo giảm thực sự , đồng thời cũng tạo tín hiệu tốt hơn cho thị trường. Do tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay tại hầu hết các ngân hàng từ đầu năm đến nay đều giảm nên hiện vẫn còn chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng khá cao và tính thanh khoản tốt. Điều này cũng tạo cơ hội tốt hơn đối với các cá nhân có thu nhập từ tiền lương tiền công và có nhu cầu nhà ở thật sự. 

Ngay sau khi chỉ thị 01 của thống đốc Ngân hàng nhà nước được ban hành, Ngân hàng Á Châu ( ACB ) cũng đã dành riêng một chương trình “ tích lũy từ lương dựng xây tổ ấm”để khuyến khích các cá nhân có nhu cầu mua nhà, sữa chữa nhà có thể tiếp cận với nguồn vốn vay. Ngoài ra, ngân hàng cũng có nhiều chính sách cởi mở hơn ,ví dụ như cho vay để mua sắm các thiết bị tiện ích kèm theo nhà. Tuy nhiên, do lãi suất cho vay tăng cao đột ngột trong năm 2011 và vẫn còn ở mức khá cao ở đầu năm nay, nên vẫn chưa hấp dẫn nhiều đối với khách hàng. 

Một thực tế hiện nay là các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nhà ở cho người thu nhập thấp còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện các dự án của mình. Khó khăn này không chỉ xuất phát từ việc tiếp cận vốn và lãi suất mà còn do nguyên nhân về những trở ngại trong quá trình hoàn chỉnh hồ sơ thủ tục.

 Thực hiện chủ trương phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp của UBND tỉnh, doanh nghiệp này cũng đã thực hiện một dự án quy mô  7000 mét vuông với trên 300 căn hộ chung cư  tại phường 2, TPVL để phục vụ nhu cầu nhà ở cho người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, đã hai năm nay, doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện xong phần thủ tục dự án nên tiến độ đến nay cũng chỉ là hoàn thành xong phần san lấp mặt bằng. Dự kiến khởi công dự án vào quý 1 năm nay theo doanh nghiệp là chưa thể khả thi. 

Còn đối với doanh nghiệp Hoàng Hảo – đơn vị tiên phong trong việc xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp trong tỉnh thì với mức lãi suất xấp xỉ 24% trong năm 2011, doanh nghiệp đã cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình triển khai các dự án xây dựng nhà của mình. Thực tế thì nhu cầu khách hàng rất lớn nhưng do lãi suất dành cho doanh nghiệp đầu tư lẫn người mua nhà đều ở mức cao nên thị trường bị chựng lại. Trong năm qua, với hơn 100 căn hộ cấp 4 đã được hoàn thành thì chỉ tiêu thụ được khoảng 50%. Bởi hơn 90% khách hàng mua nhà tại đây đều phải nhờ sự tiếp sức của nguồn vốn ngân hàng. 

Thực tế trên cho thấy, lãi suất vẫn là yếu tố đáng ngại nhất trong việc người thu nhập thấp có thể mua nhà để ở từ nguồn tiền lương tiền công hàng tháng của mình. Chẳng hạn như nếu thu nhập của cả 2 vợ chồng gần 10 triệu đồng, lại thêm nuôi con nhỏ nên để có thể đảm bảo chi tiêu hàng tháng cùng với việc trả nợ vay mua nhà, thì cả gia đình phải chi tiêu hết sức cần kiệm và khó khăn. 

Vì vậy, khi chính sách phân bổ chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng theo nhóm ngân hàng thành công, lãi suất huy động hạ nhiệt kéo theo lãi suất trên thị trường liên ngân hàng ổn định , thì hy vọng là mặt bằng lãi suất cho vay sẽ trở về thế cân bằng hơn. Thực tế này sẽ là tín hiệu tích cực để thị trường bất động sản có thể khởi sắc trở lại. Đặc biệt là đối với các  dự án nhà ở dành cho người thu nhập thấp. 

Thị trường đang chờ đợi lãi suất cho vay sẽ được giảm mạnh và đồng đều giữa các ngân hàng. Tất cả còn phụ thuộc vào việc kềm chế lạm phát, quan hệ giữa tốc độ và quy mô tín dụng hợp lý với huy động vốn toàn hệ thống, tính thanh khoản được quản trị tốt,…Khi trần lãi suất huy động đã ở mức ổn định, lạm phát được kiềm chế thì mặt bằng lãi suất cho vay sẽ trở về thế cân bằng hơn. Với động thái giảm dần lãi suất cho vay trong cuối tháng 2 này của hệ thống các ngân hàng thì hy vọng sẽ là những tín hiệu tốt để người vay vốn mua nhà có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng và thị trường bất động sản cũng hy vọng được hâm nóng trở lại trong thời gian gần hơn.

Kim Phụng